Zasadnicze elementy w kształceniu uczniów ze
Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych FASD:

Droga
do sukcesu

www.fasdontario.ca

Zasadnicze elementy w kształceniu uczniów ze
Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych FASD:

Droga
do sukcesu

www.fasdontario.ca

Spektrum Poalkoholowych Wrodzonych Zaburzeń Rozwojowych (FASD) to termin ogólny, obejmujący przedział skutków mogących wystąpić u osoby, która w życiu płodowym narażona była na działanie alkoholu, gdzie najcięższym i najbardziej powszechnym ze skutków jest permanentne i nieodwracalne uszkodzenie mózgu.

Zrozumienie, że zachowania powszechnie identyfikowane u uczniów z FASD powodowane są trwałym uszkodzeniem mózgu wynikającym z konsumpcji alkoholu w czasie ciąży, pozwala wprowadzić porządek w chaos i zmniejszyć frustrację u nauczycieli. Stanowi ono również podstawę do stworzenia platformy skutecznego wsparcia i opracowania strategii postępowania w odniesieniu do uczniów z FASD, bądź tych z podejrzeniem zaburzeń. Jednym ze sposobów skutecznego wspierania uczniów z FASD jest podejście neurobehawioralne opracowane przez Diane Malbin. Wyjaśnienie tej strategii znajduje się na odwrocie.

Spektrum Poalkoholowych Wrodzonych Zaburzeń Rozwojowych (FASD) to trwałe, zwykle niezauważalne, wynikające z pracy mózgu schorzenie z objawami behawioralnymi. Podobnie jak w przypadku innych schorzeń, wymagana jest diagnoza i zapewnienie odpowiednich warunków, aby osoba z FASD mogła osiągnąć swój maksymalny potencjał rozwojowy. Objawy FASD są bardzo różne i mogą wpływać na: funkcjonowanie adaptacyjne, komunikację, uwagę, wnioskowanie, pamięć, przetwarzanie sensoryczne, umiejętności poznawcze, impulsywność i funkcje wykonawcze. Nie ma dwóch takich samych przypadków uczniów z FASD. Zmienność symptomów wynika z uszkodzonych obszarów mózgu. Na szczęście wiele strategii i systemów wsparcia edukacyjnego stworzonych dla uczniów z FASD znajduje zastosowanie również w przypadku innych zaburzeń neurorozwojowych, dając nadzieję na pokonanie wielu współczesnych wyzwań edukacyjnych.

Od czego zacząć? Wskazówki dla nauczycieli

  • Wszyscy uczniowie z FASD mają mocne strony. Rozwijaj mocne strony, unikaj skupiania się na deficytach.

  • Szkolny personel i wolontariusze prowadzący lekcje oraz zajęcia odbywające się po szkole, powinni uczestniczyć w ciągłym i konsekwentnym szkoleniu z zakresu FASD, aby wypracować zrozumienie dla dotkniętych schorzeniem dzieci i móc stwarzać skuteczne metody interwencji.

  • Skoryguj oczekiwania w stosunku do uczniów z FASD, aby odzwierciedlały możliwości danego ucznia. Każdy przypadek wymagać będzie różnych sposobów wsparcia, część może wymagać modyfikacji. Indywidualny Plan Edukacyjny (IPE) powinien odzwierciedlać indywidualne możliwości ucznia.

  • Ocena funkcjonowania adaptacyjnego, najlepiej wykonana według skali Vineland, celniej odzwierciedla prawdziwe umiejętności ucznia. Iloraz IQ nie jest miarodajnym wskaźnikiem inteligencji użytkowej ucznia, ani jego mocnych stron i zdolności.

  • Pamiętaj, że mózgi FADS funkcjonują w sposób inny, niż uznajemy za „normalny”. Problemy uczniów z nauczaniem nie wynikają z braku kompetencji osoby uczącej.

  • Niedojrzałość oznacza, że rozwój emocjonalny i społeczny często różni się od wieku metrykalnego nawet o połowę (np. dwunastolatek rozwojowo bywa sześciolatkiem). Ocena funkcjonowania adaptacyjnego, np. wg skali Vineland, pomaga rozpoznać faktyczny poziom rozwojowy umiejętności i stanowi ważny aspekt zrozumienia zachowań wynikających z pracy mózgu.

  • Wszyscy uczniowie z FASD mają lepsze i gorsze dni – dobry dzień nie oznacza, że opanowali jakaś umiejętność.

    Zawsze zapewniaj opcję zajęć opartych na mocnych stronach ucznia. Brak takich zajęć jest niekorzystny.

  • Zrozumienie wszystkich aspektów funkcjonowania dziecka pozwala na wyjaśnienie pewnych zachowań. Neuropsychologowie, terapeuci zajęciowi i logopedzi to ważni członkowie zespołu neurobehawioralnego.

  • Niektórzy uczniowie z FASD mogą dobrze sobie radzić w klasie integracyjnej przy stałym wsparciu.

  • Oceniaj otoczenie pod kątem ilości danych sensorycznych. Dzieci często i szybko reagują nadpobudliwością, a uspokojenie ich wymaga czasu. Mniejsza ilość „danych do przyswojenia” korzystnie wpływa na stan uczniów z FASD. Zorganizuj przestrzeń do wyciszenia niekojarzącą się z karą.

  • Uczeń z FASD potrzebuje mieć jednego lub dwóch dorosłych „ratunkowych” na terenie szkoły, którzy dobrze rozumieją FASD i do których może się zwrócić w chwili zbytniego przytłoczenia, wyczerpania, lub gdy potrzebuje wyciszenia. Zapewnij obecność przynajmniej jednego dorosłego, który zawsze jest dostępny.

  • Uczeń z FASD, który czuje się autentycznie lubiany, bezpieczny i mile widziany w szkole, będzie osiągał większe sukcesy.

  • Zapewnij stałe wsparcie. Rozpocznij wprowadzanie elementów wspierających jeszcze przed diagnozą. Jeżeli symptomy sugerują FASD, prawdopodobnie tak jest – załóż, że to FASD. Zachowania wynikają z funkcjonowania mózgu. Wdrożenie skutecznego wsparcia FADS nie skrzywdzi żadnego ucznia.

  • Mamy do czynienia z uczniami z dysfunkcją; załóż, że nie potrafią, a nie, że nie chcą (Diane Malbin).

  • Zawsze zwracaj się z szacunkiem i stawiaj rozmówcę na pierwszym miejscu. Masz do czynienia z uczniem z zespołem FASD. FASD to trwałe fizyczne upośledzenie, którego nie da się wyleczyć, jednak w przypadku tego schorzenia można w znaczący sposób pomóc, wdrażając konsekwentne i odpowiednio dobrane rozwiązania.

  • Adekwatne systemy wsparcia spełniają funkcję wózka inwalidzkiego dla mózgu – wózka, który zawsze będzie potrzebny. Dlatego też nakieruj działania na budowanie współzależności na całe życie, zamiast niezależności po ukończeniu szkoły.

  • Jeżeli wsparcie ustanie, nastąpi regresja. FASD będzie towarzyszyć uczniowi do końca życia. Wsparcie musi być permanentne.

  • Rodzice i opiekunowie dzieci z FASD są zwykle ekspertami i należy ich traktować, jak pełnoprawnych członków szkolnego zespołu wsparcia uczniów z FASD (i innych zaburzeń neurobehawioralnych).

Aby uzyskać materiały edukacyjne dotyczące FASD, należy skontaktować się z FASD ONE Education Action Group
Mary Cunningham: cunninghammary@rogers.com lub Stephanie Jones: stephjonesm@gmail.com