Zagadnienia związane z wiedzą na temat następstw picia alkoholu przez kobiety w czasie ciąży są coraz częściej badane w naszym kraju. Odniesienia teoretyczne i praktyczne pojawiają się w wielu pozycjach dotyczących zagadnień związanych z szeroko rozumianą problematyką alkoholową. Niemniej ciągle brakuje informacji na temat takich badań w grupach ryzyka, czyli wśród ciężarnych kobiet czy młodzieży, a w szczególności dziewcząt w wieku od 15 do 25 lat. Brak także stosownych danych jeżeli chodzi o grupy pracujące z kobietami ciężarnymi, tj. lekarzy i pielęgniarek. Pierwsze badania dotyczące wiedzy o Alkoholowym Zespole Płodu prowadziły, w latach 2001-2003, Jadwiga Cholewa, Anna Korzonek, Zuzanna Konieczna, poddając badaniu kobiety w ciąży, studentki i personel medyczny placówek służby zdrowia w Krakowie. Nie były to jednak działania o charakterze profilaktycznym, a raczej rozpoznawczym, ściśle diagnostycznym, dotyczącym wiedzy na ten temat.

Temat profilaktyki Płodowego Zespołu Alkoholowego pojawia się w działalności Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, która w latach 2007–2008 prowadziła i koordynowała ogólnopolską kampanię profilaktyczną „Ciąża bez alkoholu”. Jednym z wiodących ośrodków był Kraków. Z przeprowadzonej kampanii wynikają  konkretne propozycje działań edukacyjnych, dotyczących między innymi możliwości wykorzystania programu edukacyjnego na temat profilaktyki FAS adresowanego do młodzieży, a także zaproszenie do udziału w szkoleniach dla lekarzy ginekologów i położnych oraz dla wychowawców świetlic socjoterapeutycznych i innych placówek opiekuńczo-wychowawczych. Wskazuje się także na konieczność realizacji działań upowszechniających wiedzę o FAS w różnych środowiskach. Jak na razie PARPA zrealizowała tylko tę jedną kampanię.

Przykładem działań profilaktycznych podejmowanych w ostatnich latach w naszym kraju jest cały szereg lokalnych inicjatyw, realizowanych najczęściej przez środowiska akademickie i szkolne. Wiele miast, instytucji i uczelni w Polsce (jako przykład można wymienić Lędziny/ woj. Śląskie)  zorganizowało szereg konferencji i sympozjów naukowych, poświęconych tematyce poalkoholowych zaburzeń płodu. Problematyka ta coraz częściej obecna jest także na zajęciach w szkołach. Wydaje się bowiem, że działania profilaktyczne podejmowane przez szkoły powinny poruszać tematykę zjawiska spożywania alkoholu przez kobiety ciężarne, coraz częściej i powszechniej występującego w naszym społeczeństwie. Powinny motywować młode dziewczęta i kobiety do zachowania całkowitej abstynencji w okresie ciąży.

W Polsce po roku 2000 opracowano szereg wskazań profilaktycznych do stosowania w praktyce. Jednym z nich jest propozycja „Wspólne działanie na rzecz zapobiegania FAS” zaczerpnięta z czasopisma „Świat Problemów” nr 3/2002[1].

W związku z FAS i innymi skutkami nadużywania alkoholu, przed każdą społecznością stają liczne wyzwania, do których należą: zmiana błędnych przekonań dotyczących używania alkoholu i narkotyków;  unikanie środków represyjnych; upowszechnianie wczesnej interwencji; zwalczanie dyskryminacji osób dotkniętych tą dysfunkcją; przeciwstawianie się skłonności do obwiniania i zawstydzania; wspólna praca i wzajemny szacunek;  przezwyciężanie zniechęcenia i działanie z nadzieją; korzystanie ze sposobów o wypróbowanej skuteczności; włączanie opinii i preferowanie tych członków społeczności, którzy mają własne doświadczenia związane z FASD.

Edukacja publiczna i wzrost świadomości same nie zmniejszą problemów zdrowotnych i społecznych, kampanie w mediach są mniej skuteczne, gdy nie są elementem szerszej strategii a największe sukcesy osiąga się wtedy, kiedy będzie się stosować różne metody i strategie. Samo ograniczanie picia alkoholu i zażywania narkotyków to nie jedyny sposób na zwalczanie FAS. Wczesne rozpoznanie umożliwia kontakt zagrożonych kobiet z placówkami, które mogą pomóc im poprawić zarówno ich stan zdrowia, jak i stan zdrowia ich nienarodzonego dziecka. Z jednej strony pomoc w przezwyciężeniu lęku, rozpaczy i beznadziejności zwiększa motywację do zmiany, z drugiej zaś strony duży wpływ mają drobne praktyczne działania, na przykład opieka nad dziećmi na czas wizyty u lekarza czy zawiezienie do przychodni. Natomiast najważniejszym elementem pomocy jest tworzenie grup wsparcia[2] dla dzieci z FASD i ich rodzin.

[1] Opracowania przygotowano na podstawie amerykańskich propozycji działań związanych z profilaktyką FAS

[2] Opracowano na podstawie: Community Action Guide: Working Together for the Prevention of Fetal Alcohol Syndrome, http://www.mcf.gov.bc.ca/child_protection/fas/fas5a.htm (dostęp: 23.01.2018).